Klasy energetyczne budynków to narzędzie, które pomaga oceniać i porównywać zużycie energii przez różne nieruchomości. Dzięki nim potencjalni nabywcy, najemcy lub inwestorzy mogą łatwiej rozumieć, jaki będzie koszt utrzymania budynku oraz jakie są jego możliwości modernizacji.
Unia Europejska przywiązuje ogromną wagę do efektywności energetycznej budynków, ponieważ sektor budowlany odpowiada za znaczącą część zużycia energii oraz emisji CO₂.
Nowe regulacje są częścią rewizji dyrektywy EPBD (Energy Performance of Buildings Directive), która ma zostać zaimplementowana przez kraje UE do 29 maja 2026 r..
Co dokładnie się zmienia – nowe klasy energetyczne A–G
Skala od A do G
- Zgodnie z nowymi przepisami świadectwa charakterystyki energetycznej (świadectwa EPC) będą opierać się na zamkniętej skali literowej od A do G.
- Klasa A będzie odpowiadać budynkom „zero-emisyjnym” (czyli takim, które wytwarzają tyle energii, ile zużywają, bądź bardzo blisko tego poziomu).
- Dodatkowo możliwe będą inne warianty literowe: np. A+ (dla budynków, które nie tylko są zero-emisyjne, ale produkują więcej energii niż zużywają) albo A^0 (w niektórych państwach członkowskich, jeśli taki zapis był już stosowany).
Kryteria klasyfikacji
- Podział klas ma być oparty na wskaźniku EP – zapotrzebowaniu na nieodnawialną energię pierwotną, wyrażonym w kWh/m²/rok.
- Przykładowo, dla budynków mieszkalnych jedno- i wielorodzinnych określono granice klas:
- Klasa A: EP < 63 kWh/m²·rok (dla domów jednorodzinnych)
- Klasa G (najgorsza): EP powyżej ~150 kWh/m²·rok (wartość różni się w zależności rodzaju budynku)
- Budynki, które mają ujemny wskaźnik EP (czyli w praktyce oddają więcej energii niż zużywają, np. dzięki instalacjom odnawialnym), zostaną zaklasyfikowane jako A+.
Terminy i proces wdrożenia w Polsce
- Nowe przepisy są wdrażane w związku z implementacją zrewidowanej dyrektywy EPBD. Państwa członkowskie mają czas na transpozycję przepisów do 29 maja 2026 r..
- W Polsce prace nad projektem rozporządzenia dotyczącego metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynków oraz wzorów świadectw trwają.
- Początkowe plany zakładały, że nowe klasy wejdą w życie od 1 stycznia 2026, ale terminy zostały przesunięte. Obecnie mówi się o drugiej połowie 2026 roku, a niektóre źródła wskazują na datę 30 czerwca 2026.
- Projekt rozporządzenia przewiduje nie tylko klasy energetyczne, ale też wprowadzenie tzw. metody godzinowej do obliczania zapotrzebowania na energię (choć dopuszczalne ma być też stosowanie metody miesięcznej w pewnych przypadkach).
Skąd te zmiany? Powody i cele
- Cel klimatyczny
- Zmiany klas energetycznych wynikają z dążenia UE do redukcji emisji CO₂ i transformacji sektora budowlanego. Budynki o słabej charakterystyce energetycznej mają być modernizowane.
- Wymogi dotyczące zeroemisyjnych budynków wpisują się w długoterminowy plan – aspiracją jest osiągnięcie klimatycznej neutralności budynków do 2050 roku.
- Ułatwienie komunikacji rynkowej
- Jednolita skala od A do G sprawi, że klasa energetyczna budynku stanie się łatwo zrozumiałą informacją dla kupujących i najemców, podobnie jak etykiety energetyczne znane z urządzeń AGD.
- Dzięki temu możliwe jest porównywanie budynków pod kątem efektywności energetycznej, co może wpływać m.in. na wartość nieruchomości.
- Stymulowanie termomodernizacji
- Nowe klasy mają motywować właścicieli budynków do remontów i inwestycji w poprawę efektywności energetycznej – lepsza klasa oznacza mniejsze koszty energii, ale też większą atrakcyjność budynku na rynku.
- W świadectwach energetycznych będą zawarte rekomendacje dotyczące najopłacalniejszych działań modernizacyjnych.
Wyzwania i kontrowersje
- Ryzyko opóźnień legislacyjnych: Jak podaje Parkiet, Polska może mieć problemy z dotrzymaniem terminu wdrożenia klas energetycznych do maja 2026 r.
- Koszty modernizacji: Dla wielu budynków (szczególnie starszych) podniesienie klasy energetycznej będzie wymagało znaczących nakładów – izolacja, wymiana systemów grzewczych, ewentualne instalacje OZE.
- Techniczna złożoność: Wprowadzenie metody godzinowej obliczania zapotrzebowania na energię oznacza większą precyzję, ale też bardziej skomplikowane obliczenia i procedury certyfikacji.
- Wymóg OZE: Wiele zero- lub niskoemisyjnych budynków będzie musiało korzystać z odnawialnych źródeł energii, co może być wyzwaniem finansowym i technicznym, zwłaszcza w gęstej zabudowie miejskiej.
Skutki dla rynku nieruchomości
- Transparentność i lepsze informacje dla kupujących
- Nowe etykiety energetyczne ułatwią ocenę realnych kosztów użytkowania nieruchomości.
- Deweloperzy mogą bardziej świadomie projektować budynki z myślą o wysokiej klasie energetycznej, co stanie się argumentem marketingowym.
- Zmiany w wycenie nieruchomości
- Budynki o lepszych klasach energetycznych (np. A, A+) mogą zyskać na wartości, ponieważ będą generować niższe rachunki i będą bardziej atrakcyjne dla nabywców zwracających uwagę na koszty eksploatacji i wpływ środowiskowy.
- Z drugiej strony budynki słabo oceniane (klasa F, G) mogą być mniej pożądane – co może zwiększyć presję na remonty lub nawet „odpadać” z rynku bez modernizacji.
- Renowacje i modernizacje
- Właściciele budynków będą mieli motywację ekonomiczną, by inwestować w efektywność energetyczną – dzięki temu możliwe są zarówno dotacje, jak i oszczędności w dłuższej perspektywie.
- Może wzrosnąć popyt na usługi firm remontowych, instalatorów OZE, projektantów termomodernizacji.
- Wpływ na politykę publiczną
- Wprowadzenie klas może wymusić intensyfikację programów wsparcia finansowego dla termomodernizacji (dotacje, kredyty preferencyjne), zwłaszcza dla budynków o najgorszej klasie.
- Samorządy mogą wykorzystywać klasy energetyczne w planowaniu strategii renowacyjnych i walki z ubóstwem energetycznym.
Co powinni zrobić właściciele i inwestorzy budynków przed 2026 rokiem
- Dokonać oceny stanu energetycznego: Warto już teraz zlecić audyt energetyczny, by zrozumieć, w jakiej klasie potencjalnie znajdzie się budynek po wdrożeniu nowych przepisów.
- Planować modernizację: Na podstawie audytu można przygotować plan działań – jakie usprawnienia (izolacja, wymiana okien, system grzewczy, OZE) będą najbardziej opłacalne.
- Szukaj dotacji i finansowania: Warto monitorować programy wsparcia termomodernizacji (zarówno lokalne, jak i unijne), by zminimalizować koszty modernizacji.
- Przygotować się na nowe świadectwa: Wraz z wejściem nowych przepisów świadectwa charakterystyki energetycznej będą wyglądać inaczej – warto zrozumieć, jakie informacje będą w nich zawarte i jak je interpretować.